Trong cấu trúc của xe máy, mỗi bộ phận đều có chức năng và vai trò riêng biệt, góp phần vào hoạt động của xe. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cùng tìm hiểu về xupap xe máy là gì, cách điều chỉnh xupap khi bị hở và cách phát hiện các vấn đề liên quan đến xupap xe máy. Cùng Đi Đó Đi Đây ‘S tìm hiểu chi tiết dưới đây nhé.
Xupap xe máy là gì?
Xupap là một bộ phận chính trong hệ thống phối khí trên xe máy, nằm ở vòi bơm hơi trong bình chứa xăng. Chức năng của xupap là điều chỉnh dòng khí để tạo ra sự cháy trong buồng đốt. Xupap nạp và xupap thải là 2 van an toàn có nhiệm vụ giảm áp suất khi cần thiết.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của xupap xe máy
Xupap xe máy được cấu tạo từ các bộ phận chính như nấm xupap, thân xupap, đuôi xupap, đế xupap, lò xo và ống dẫn hướng xupap.
Chi tiết về từng bộ phận xupap
Nấm xupap có ba loại:
- Nấm bằng: Được sử dụng cho cả xupap nạp và xupap thải, có ưu điểm là chế tạo đơn giản.
- Nấm lõm xupap: Góc lượn giữa phần thân và phần nấm có bán kính lớn, giúp cải thiện lưu thông dòng khi nạp vào xy-lanh và tăng độ cứng cho nấm xupap. Tuy nhiên, nấm lõm khó chế tạo và chịu được nhiệt độ cao.
- Nấm lồi: Cải thiện lưu động của dòng khí thải, thường được sử dụng cho các xupap thải. Tuy nhiên, cũng có nhược điểm giống với nấm lõm.
Thân xupap có chức năng dẫn đường cho xupap, giúp điều chỉnh dòng khí một cách chính xác. Đuôi xupap có hình dạng đãi để gắn lò xo xupap và lắp móng hãm, thường có dạng mặt côn hoặc rãnh vòng.
..
Xupap là một bộ phận quan trọng trong động cơ xe máy, được sử dụng để điều tiết luồng khí và nhiên liệu vào xylanh và đẩy khí thải ra. Chức năng của xupap là giảm thiểu sự hao mòn của thân máy và nắp xylanh khi chúng chịu sự va đập mạnh từ xupap. Xupap có cấu trúc đơn giản với một vòng hình trụ trên và mặt côn vát để tiếp xúc với mặt côn của nấm xupap.
Ống dẫn hướng xupap có tác dụng bảo vệ thân máy và nắp xylanh của xupap khỏi sự hao mòn. Lò xo xupap có chức năng đóng kín xupap và đảm bảo xupap di chuyển theo quy luật của cam phối khí. Ngoài ra, lò xo còn đảm bảo quá trình đóng mở của xupap không gây va đập trên mặt cam.
Bây giờ bạn đã hiểu rõ về xupap của xe máy rồi đúng không? Hãy cùng nhau tìm hiểu nguyên lý hoạt động của xupap.
Như bạn đã biết, động cơ 4 kỳ của xe máy có 1 xylanh và 2 xupap, một xupap nạp và một xupap thải.
Trong quá trình nạp nguyên liệu, piston di chuyển từ điểm chết trên xuống điểm chết dưới. Lúc này, xupap nạp mở ra và xupap thải đóng lại để cho hỗn hợp khí và nhiên liệu vào xylanh. Khi quá trình nạp kết thúc, xupap nạp sẽ đóng lại.
Ở kỳ nén, hoạt động của piston sẽ ngược lại so với kỳ nạp. Xupap nạp và xupap thải cùng đóng lại để nén hỗn hợp khí và nhiên liệu và tạo ra độ hoà khí tốt nhất.
Trong kỳ nổ cháy, bugi sẽ bật tia lửa để đốt cháy hỗn hợp khí và nhiên liệu. Piston di chuyển từ điểm chết trên xuống điểm chết dưới và cả 2 xupap đều đóng lại. Sau đó, hỗn hợp cháy sẽ giãn nở và tạo ra sinh lực.
Ở kỳ xả, đường đi của piston tương tự như ở kỳ nén. Lúc này, xupap thải mở ra và đẩy khí cháy ra ngoài. Cuối kỳ xả, xupap thải đóng lại và xupap nạp mở ra, lặp lại quá trình này liên tục.
Tổng quan, nguyên tắc hoạt động của van nạp và xả trên xe máy luôn hoạt động song song với nhau, chỉ cùng đóng lại trong quá trình đốt cháy. Nếu bạn phát hiện van không đóng kín, điều đó cho thấy có sự cố xảy ra và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như rò rỉ nhiên liệu, cháy xăng… Vì vậy, cần khắc phục ngay nếu gặp vấn đề với van.
Những vấn đề thường gặp với xupap xe máy
Dấu hiệu cho thấy van xe máy bị hư hỏng:
- Bề mặt van, nơi tiếp xúc với đế van và trục cam bị mài mòn
- Khe hở ở đuôi van càng lớn thì độ mài mòn càng nhiều
- Van bị mài mòn do lượng dầu bôi trơn quá ít. Ngoài ra, nếu nhiệt độ môi trường cao và có các hoá chất tác động, bề mặt van có thể bị rỗ, dẫn đến giảm khả năng kín của van.
Một số cách tự chỉnh xupap tại nhà cực kỳ đơn giản
Bạn cần chuẩn bị bộ dụng cụ gồm Bộ chỉnh cò van, lưỡi canh van, bộ thước đo để kiểm tra khoảng hở của van.
Để khắc phục van bị hở, bạn cần điều chỉnh sao cho giữa đuôi van và cò mổ có một khoảng hở nhỏ. Khi động cơ được nóng lên, van sẽ dãn nở và vẫn đảm bảo buồng đốt kín. Việc này nên thực hiện khi động cơ nguội, tránh bị bỏng.
Lưu ý, nếu khoảng hở quá nhỏ, động cơ sẽ bị mất áp suất và nóng lên. Điều này có thể làm van dãn ra và khiến buồng đốt không kín hoàn toàn. Ngược lại, nếu khoảng hở quá lớn, khi động cơ hoạt động sẽ phát ra tiếng ồn lớn. Điều này có thể làm hỏng đuôi van và đầu cò do va đập, gây khó khăn trong việc khởi động động cơ.
Các bước căn chỉnh xupap tại nhà:
- Mở nắp đậy ở hai xupap nạp và xả, sử dụng ngón tay cái để nhấn vào cò nổ, quay vô lăng theo chiều đúng để cho xupap có thể mở rộng tối đa.
- Điều chỉnh xupap nạp bằng cách điều chỉnh lá kim đến giữa cò mổ và đuôi của xupap. Sử dụng vít để điều chỉnh cò mổ và lá kim cho đến khi chúng khớp hoàn hảo.
- Tương tự với xupap xả.
Tổng kết
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm xupap xe máy, cấu trúc và nguyên lý hoạt động của chúng. Ngoài ra, bạn cũng có được nhiều thông tin hữu ích về hiện tượng xupap bị hở và biết cách khắc phục khi gặp sự cố.
Kỹ thuật viên tại website didodidays.com – chuyên phần bảo trì bảo dưỡng xe cho team để chuẩn bị đi tour. Hy vọng kiến thức của mình sẽ giúp được anh em trong khi đi tour.